Wet- en Regelgeving

Op 1 januari 2024 is de nieuwe Omgevingswet (Ow) in werking getreden. De Ow is het nationale wettelijke kader waarin onder andere de Wet natuurbescherming (Wnb) is opgenomen. De Wnb op haar beurt is het nationale wettelijke kader waarin de Flora- en faunawet, de Natuurbeschermingswet 1998 en de Boswet destijds zijn samengevoegd.

De Ow bundelt alle wetten die gaan over regels met betrekking tot activiteiten in de fysieke leefomgeving, zoals bouw, infrastructuur, natuur, milieu, lucht, water, bodem en cultureel erfgoed. De overgang van de Wnb naar de Ow verloopt beleidsneutraal. Dat betekent dat veel regels die golden onder de Wnb ook onder de Ow gelden.

In de Ow is zowel de soortbescherming van wilde flora en fauna geregeld als de gebiedsbescherming, die veelal voortkomt uit bepalingen van de Europese Habitatrichtlijn (HRL) en Vogelrichtlijn (VRL). De basisregels zoals de doelen van de wet, de algemene zorgplicht, regels van zogenaamde kerninstrumenten, vergunningplicht, verantwoordelijkheden en taken van bevoegde gezagen, bevoegdheidsverdeling en overige instructieregels, staan allemaal in de Ow.

De provincies zijn, op enkele uitzonderingen na, het bevoegd gezag van de wet. De provincies organiseren de vergunningverlening en handhaving.

Het stelsel Ow bestaat uit een algemene wettekst (de Ow zelf) dat per procesonderdeel nader is uitgewerkt in vier Algemene Maatregelen van Bestuur (AMvB’s), zogenaamde uitvoeringswetten, en de Omgevingsregeling.

Naast de algemene zorgplicht in de Ow is er ook een specifieke zorgplicht flora en fauna en een specifieke zorgplicht voor Natura 2000-gebieden. Deze specifieke zorgplicht rijkt verder dan de algemene zorgplicht. Alle activiteiten die door het verrichten of juist het nalaten hiervan negatieve gevolgen kunnen hebben op de fysieke leefomgeving, zijn verboden volgens de Ow.

Onder de Ow geldt een algemeen verbod om zonder omgevingsvergunning bepaalde activiteiten te mogen verrichten, waaronder een flora- en fauna-activiteit, Natura 2000-activiteit en activiteiten die invloed hebben op bijvoorbeeld het Natuurnetwerk Nederland of Weidevogelleefgebieden, tenzij anders geregeld.